8 Haftalık Gebelik

Yaklaşık 40 hafta süren hamilelik döneminde 8. hafta, ilk trimester içine girer. Bu dönemde embriyoda vücut sistemleri henüz tam olarak gelişmemiş olsa da temel vücut bölümlerinin ve organların başlangıçları mevcuttur, artık embriyo olarak değil, fetüs olarak anılır. Fetüs, hâlâ amniyon kesesinin içindedir. Plasenta gelişmeye devam eder ve plasentayı rahim duvarına tutturmaya yardımcı olan yapılar oluşur.

Kadınların vücudunda, 8 haftalık hamilelik döneminde bazı değişiklikler meydana gelir. Rahim, orta boy bir limon büyüklüğündedir. Çoğu kadın âdet kanaması görmese de bazıları bir miktar kanama yaşayabilir. Yoğun olarak görülen sabah bulantıları, dengeli ve sağlıklı beslenmeyi etkilemediği sürece normal kabul edilir. Vücut, hamilelik sırasında fazladan kan ürettiği için kalp, fazla kanı taşımak için normalden daha hızlı ve daha sert atar.

İyi bir doğum öncesi bakım, bebeğin sağlığı ve güvenli bir şekilde doğumu ve annenin sağlığı için son derece önemli olduğu için 8 haftalık gebelik sırasında doğum öncesi randevuları öncelik haline getirmek faydalı olur.

8 Haftalık Gebelik Belirtileri Nelerdir?

Bu dönemde âdet gecikmesi, mide bulantısı, aşırı yorgunluk gibi 8 haftalık gebelik belirtileri görülebilir. Hamilelikte yapılması önerilen testler arasında kan ve idrar testi bulunur. Bu testlerin sonuçlarına göre kadınların hamile olup olmadığı anlaşılabilir.

Çoğu kadında, hamileliğin 8. haftasında görülen belirtiler şu şekildedir:

• Göğüs hassasiyeti
• Normalden farklı akıntı
• Ağızda metalik bir tat
• Baş ağrısı
• Duygu-durum değişiklikleri
• Koku hassasiyeti
• Yiyecek ve içecek tercihlerinde değişiklikler
• Sabah bulantıları
• Adet sancısı benzeri karın krampları
• Şişkinlik hissi
• Cilt üzerinde kahverengi lekeler

8 Haftalık Bebek Görüntüsü Nasıldır?

Ultrason; hamileliğin 8. haftasında fetüsün gebelik yaşını doğrulamak, herhangi bir yapısal anormallik veya doğum kusuru olup olmadığını kontrol etmek, anne adayının ve fetüsün genel sağlığını değerlendirmek için yapılır. Ultrason sırasında, gelişmekte olan fetüsün ve plasentanın canlı bir görüntüsünü oluşturmak için ses dalgaları kullanılır.

8 haftalık gebelik ultrason görüntüleri, gelişmekte olan embriyoyu çevreleyen amniyotik zarın görüntülenmesini sağlar. Embriyonun büyümesine paralel olarak fetal dolaşım görülebilir. Beyin ve kalp vaskülarizasyonu ilk kez 8 haftalık gebelik görüntüsü ile elde edilir. Uzuvların tomurcuklandığı da net şekilde görülebilir. 8 haftalık ikiz gebelik görüntüsü için de ultrasondan yararlanılır. Gebeliğin 8. haftasından sonra transabdominal ultrason muayenesi ile ikiz tanısı konabilir.

Hamileliğin bu dönemi ultrason için nispeten erken olduğu için gelişmekte olan fetüsün tüm ayrıntılarını görmek mümkün olmayabilir. Fetüsün gelişiminin ve genel sağlığının daha net bir görünümünü elde etmek için hamileliğin ilerleyen dönemlerinde ek ultrasonlara ihtiyaç duyulabilir.

Bu dönemde kalp oluşmaya başladığı için bebeğin kalp atışları Doppler kullanılarak duyulabilir. Ek olarak; embriyo sürekli hareket halinde olsa da hareketler anne adayı tarafından hissedilemez.

8 Haftalık Gebelik Kesesi Kaç Mm Olmalı?

Gebelik kesesi, 4.5-5.5 haftalar arasında ortaya çıkar ve başlangıçta çapı 2 ila 3 mm’dir. Kesenin büyüme hızı yaklaşık 1,1 mm/gündür. Bu durumda, 8 haftalık gebelik kesesi ortalama 26 mm’dir. Normal görünen bir gebelik kesesi düz, yuvarlak veya ovaldir ve uterusun orta kısmındadır.

8 Haftalık Hamilelikte Embriyo Gelişimi Nasıl Olur?

Embriyo boyutu, 8 haftalık bebek gelişiminde merak edilen konulardan biridir. Boyut, erken gebelikte en doğru gebelik yaşı tahmin aracı olan baş-popo uzunluğu (CRL) değerlendirmesi kullanılarak ölçülür. Embriyo, 8. haftada yaklaşık 1,3 cm uzunluğunda, büyük boy bir zeytin büyüklüğündedir.

Son konumlarına tam olarak gelmemiş olsa da tüm önemli vücut bölümlerinin başlangıçları mevcuttur. 8. haftaya kadar embriyonun kalın bağırsağında peristaltizm başlar ve bu süreç yaşam boyu devam eder. Böbreklerdeki nefronlar, kan dolaşımındaki toksinleri filtreleyerek idrar oluşturmaya başlar.

8. haftada beyin oldukça gelişmiştir ve embriyonun toplam ağırlığının yaklaşık %43'ünü oluşturur. Vücudun ana kontrol merkezlerinden biri olan hipotalamus şekillenmeye başlar. Hipotalamus; vücut ısısını, kalp atış hızını, kan basıncını, sıvı dengesini ve hayati önem taşıyan hormonların hipofiz bezi tarafından salgılanmasını kontrol eder.

8 haftalık bebeklerde gözler, ağız ve kulaklar belirgindir. Gözlerin daha belirgin hâle gelmesinin nedeni, retinada (gözün arkası) pigment (renk) gelişmeye başlamasıdır. Göz kapakları, gelişen gözlerin korumak için kapanabilir. İç kulak ve dil gelişmeye başlar. Damak ise üst çene ile birleşir.

8. haftada kol ve bacaklar kemikten değil, kıkırdak dokudan oluşur. El ve ayak parmakları şekillenir ve ayırt edilebilir ancak perdelidir. Dirsekler ve diz eklemleri belirgin hâle gelir. Kemikler ve boyun gelişmeye başlar ve kaslar kasılabilir.

Kalbin dört odası da oluşmuştur, kalp atışı ise elektronik bir izleme cihazı ile dinlenebilir. Baş ise vücutla orantısız olarak büyüktür. Üreme organları da artık gelişmeye başlasa da bebeğin cinsiyeti belli değildir. Bu anlamda, 8 haftalık gebelikte cinsiyet tahmini için henüz erkendir.

Bu dönemde fetüsün bağırsakları da gelişmeye başlar ancak karnında henüz bağırsaklar için yeterince yer yoktur. Bağırsaklar, 12. haftaya kadar göbek kordonuna doğru çıkıntı yapar.

8 Haftalık Gebelikte Annedeki Değişiklikler Nelerdir?

8 haftalık gebelikte anne karnı bir tenis topu büyüklüğündedir. Mesane üzerinde baskı olduğu için tuvalet alışkanlıkları değişebilir. Bazı kadınlar normalden daha sık idrara çıkma ihtiyacı hisseder. Sabah bulantıları, bu dönemde yoğun olarak görülür.

Göğüsler daha hassas ve duyarlı olabilir. Vücut, bebeğin emzirilmesine hazırlandığı için bu durum normaldir. Hamileyken üretilen ekstra melanin (bir grup doğal pigment) nedeniyle meme uçlarının rengi koyulaşabilir ve meme uçlarını çevreleyen cilt alanı genişleyebilir.

Bazı kadınlarda hormonların değişmesi diş etlerini etkiler. Diş etlerinde yoğun kanama olabileceği gibi diş etlerinin üzerinde yumrular da görülebilir. Mide bulantısına eşlik eden kusma, diş etlerindeki semptomları kötüleştirebilir. Dışarıdan fark edilmeyen bir değişiklik ise kan hacminin artmasıdır.

Hamilelik sırasında bazı kadınların cildinde de değişimler meydana gelir. Cilt daha yağlı hale gelebilir ya da akneler oluşabilir. Hamilelikte beslenme şeklinin değişmesiyle bu durum kısmen de olsa düzelebilir. 8 haftalık gebelik kasık ağrısı gibi kramp belirtileriyle de karakterizedir.

Ruh hali değişimleri de gebelikte annedeki değişiklikler arasında bulunur. Bazı kadınlar daha enerjik hissederken bazıları gün içinde çok yorgun olabilir. Enerji değişikliği normaldir ancak bazen düşük enerji demir eksikliğinin bir belirtisi olabilir. Demir eksikliği; yorgunluk, baş ağrısı veya zayıf hissedilmesine neden olabilir. İlk kontrollerde kan test edilerek ve ihtiyaç duyulursa demir takviyeleri alınması önerilebilir.

Beslenme rutininde demir miktarını artırmak, demir takviyesi alma ihtiyacının oluşmasını önleyebilir. 8 haftalık gebelikte beslenme rutinine iyi demir kaynakları olan kırmızı et, tahıllar, kuru fasulye ve barbunya fasulyesi gibi bakliyatlar, yumurta ve yeşil sebzeler eklenebilir. Gerekirse doktor tavsiyesi ile takviye alınabilir.

Referanslar:

1. U.S. Department of Health & Human Services Office on Woment’s Health – Stages of Pregnancy https://www.womenshealth.gov/pregnancy/youre-pregnant-now-what/stages-pregnancy adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
2. Michigan Health & Human Services – 8 Weeks After Conception (56 days or 2 months) https://www.michigan.gov/mdhhs/adult-child-serv/informedconsent/michigans-informed-consent-for-abortion-law/procedures/fetaldevelopment/fetal-development-week-8 adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
3. Health Services Executive – 0 to 8 Weeks Pregnant https://www2.hse.ie/pregnancy-birth/baby-development-pregnancy-stages/stages/0-8-weeks/ adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
4. American Pregnancy Association – 8 Weeks Pregnant https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/week-by-week/8-weeks-pregnant/ adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
5. NHS 11 Wales - You And Your Pregnancy At 1 To 3 Weeks https://111.wales.nhs.uk/livewell/pregnancy/4to8weeks/ adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
6. Einarson A., Maltepe C., Boskovic R., Koren G., Motherisk Update, Treatment Of Nausea And Vomiting İn Pregnancy, Vol53, December 2007, 2109-2111
7. Planned Parenthood - What Happens İn The Second Month Of Pregnancy? https://www.plannedparenthood.org/learn/pregnancy/pregnancy-month-by-month/what-happens-second-month-pregnancy adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
8. Nemours KidsHealth – Week 8 https://kidshealth.org/en/parents/week8.prt-en.html adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
9. NHS Better Health Start for Life – Week 8 https://www.nhs.uk/start-for-life/pregnancy/week-by-week-guide-to-pregnancy/1st-trimester/week-8/#early-pregnancy-sign adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
10. DNA Labs India – 8 Weeks Pregnant Ultrasound https://dnalabsindia.com/blog/8-weeks-pregnant-ultrasound adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
11. Alin Basgul Yigiter, Donald School Journal of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology, October-December 2011;5(4):385-404
12. Johns Hopkins Medicine – The First Trimester https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/the-first-trimester adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
13. Dewald O, Hoffman JT. Gestational Sac Evaluation. [Updated 2023 Jul 24]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551624/
14. Venkatesh A. Murugan, Bryan O’Sullivan Murphy, Carolyn Dupuis, Alan Goldstein, Young H. Kim Role of ultrasound in the evaluation of first-trimester pregnancies in the acute setting Ultrasonography 2020; 39(2): 178-189. https://doi.org/10.14366/usg.19043
15. Radiology Key – Estimating Fetal Gestational Age https://radiologykey.com/estimating-fetal-gestational-age/ adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
16. BetterHealth Channel – Pregnancy – week by week https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/pregnancy-week-by-week#week-8 adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
17. Australian Goverment Department of Health and Aged Care pregnancybirth&baby – Pregnancy at Week 8 https://www.pregnancybirthbaby.org.au/pregnancy-at-week-8 adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
18. Michigan Health & Human Services – 8 Weeks After Conception (56 days or 2 months) https://www.pregnancybirthbaby.org.au/pregnancy-at-week-8 adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
19. Stages of Fetal Development - First Trimester https://ldh.la.gov/page/stages-of-fetal-development-first-trimester adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
20. The Endowment for Human Development - Prenatal Form and Function – The Making of an Earth Suit adresinden https://www.ehd.org/dev_article_unit8.php Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
21. NCT – Pregnancy Week 8 https://www.nct.org.uk/pregnancy/your-pregnancy-week-week/first-trimester/pregnancy-week-8 adresinden Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
22. Pregnancy Birth Baby. Pregnancy at week 8. https://www.pregnancybirthbaby.org.au/pregnancy-at-week-8 adresinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.