Çocukluk Dönemi

Doğumdan ergenliğe kadar olan zamanı kapsayan çocukluk dönemi, onların sağlığı ve gelişimi açısından çok önemlidir. Gelişimin sağlıklı olması için çocukların fiziksel ve zihinsel olarak desteklendiği ve duygusal ihtiyaçlarının karşılandığı bir ortamda büyümesi gerekir. Çocukluk döneminde ebeveynlik; çocuklara büyümeleri için güvenli bir ortam sağlamak, çocuğa sevgi ve ilgi göstermek ve çocukla vakit geçirmek gibi önemli görevleri kapsar.

Ebeveynler, bir çocuğun hayatındaki en önemli kişilerdir. Sevgi, kabul, takdir, teşvik ve rehberlik sunarak çocukların kişiliklerini ve kimliklerini geliştirmesine yardımcı olurlar. Aynı zamanda fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal olarak olgunlaşmalarına katkıda bulunurlar. Çocukların beslenmesi ve korunması da ebeveynlerin görevleri arasındadır. Başlangıçtan itibaren çocuklarla istişarede bulunmak, onların görüş ve bakış açılarını dikkate almak önemlidir.

Çocukluk Nedir?

Biyolojik olarak çocuk, yaşam evresi doğum ile ergenlik arasında olan kişidir. Bebeklik ve ergenlik dönemi başlangıcı arasındaki gelişme ve büyüme dönemi, çocukluk dönemi olarak adlandırılır.

Çocukluk dönemindeki aşamalar şu şekildedir:

• Bebeklik ve yeni yürümeye başlama dönemi: Bu dönem, yenidoğan bebek ve yeni yürümeye başlayan çocukları kapsayan yaşamın ilk iki yılını ifade eder.
• Erken çocukluk: Çocuğun 2 ile 6 yaş arasındaki dönemidir. Bu dönemde çocuklar çevreleri tarafından sınırlanan toplumun kurallarını öğrenmeye başlar. Dil becerileri büyük bir gelişme gösterir. Sosyalleşme ve cinsiyet farkındalığı gelişmeye başlar. Bu aşamada en iyi fiziksel ve zihinsel eğitim ve iletişim aracı oyunlardır. Bu açıdan çocuklukta oyun oynanması oldukça önemlidir. Beden eğitimi oyunları, jimnastik oyunları gibi fiziksel gelişim için çeşitli aktiviteler yapılabilir. Zihinsel gelişim içinse öğrenmeyi destekleyen oyunlar oynanabilir. Oyunlar, çocuklar için en doğal ve etkili öğrenme yollarından biridir.
• Geç çocukluk dönemi: Bu dönem, genellikle 6-13 yaş arası çocukları kapsar. Zorunlu eğitimin başladığı hayatın önemli evrelerinden biridir.

Bazı tanımlara göreyse doğumdan 18-24 aya kadar olan dönem, yürümeye başlayan çocukluk dönemi ve 7 yaşına kadar olan dönemler erken çocukluk dönemini kapsar. 7 – 12 yaş arası ise geç çocukluk dönemi olarak adlandırılır. Yaş aralıkları; yenidoğan, bebek, yürümeye başlayan çocuk, okul öncesi ve okul çağı olmak üzere beş farklı kategoride değerlendirilebilir.

Çocuk Sağlığını Korumak ve Geliştirmek için Aile İçi İletişim Neden Önemlidir?

Ebeveyn olmanın önemli bir parçası çocukların değişen ihtiyaçlarına uygun hareket etmektir. Bunun için yaşa göre gelişim aşamalarının bilinmesi gerekir. Aşamalar, duygusal ve fiziksel açıdan çoğu çocuk için benzerdir. Ailelerin karşılaştığı zorluklar ise genellikle zayıf aile içi iletişim becerilerinden ve yanlış anlamalardan kaynaklanır. İletişimin güçlü olması, özellikle çocuklu aileler için önemlidir. İletişim becerilerinin çocuklara erken aşılanması sayesinde çocukların duygularını ifade etmeleri, sağlıklı bir şekilde düşüncelerini açıklamaları, istek ve ihtiyaçlarını ebeveynlerine söylemeleri kolaylaşabilir.

Çocuklarla etkili iletişim kurulması için çocuğun yaşına ve ilgi alanlarına uygun davranışlar ve söylemlerle iletişim kurulması gerekir. Doğumdan itibaren vücut hareketleri ve seslerle iletişim kuran bebekler, ebeveynlerine hızlı yanıt verir. Küçük bebeklerle etkileşimde bulunurken şarkı söylenebilir ya da abartılı yüz ifadeleri kullanılabilir. Bebeklerin dikkatini çeken hareketler, onların ebeveynleriyle iletişim kurmasına katkıda bulunabilir. Benzer şekilde 12-36 aylık yeni yürümeye başlayan bebekler de vücut hareketlerinden yararlanır.

Çocuk Gelişiminde Ebeveynlerin Rolü Nedir? Etkili Ebeveynlik Nasıl Sağlanır?

Ebeveynler, özellikle küçük çocukların yaşamlarında büyük bir role sahiptir. Çocuk gelişiminde ebeveyn rolüne, çocuğun genel olarak yetiştirilmesi ve eğitimine olan katkısı perspektifinden bakılır. Bu noktada çocukluk döneminde eğitim büyük önem taşır. Çocuklar ebeveynlerinden yeni bilgiler ve davranışlar öğrendiğinden dolayı doğru eğitim ve etkili ebeveynlik, çocuğun kişiliğinin oluşması ve bağımsız bir yaşam sürmeye hazırlanması açısından önemlidir. Çocukluk hızlı bir büyüme ve gelişme dönemi olduğu için ebeveynler çocuk psikolojisi alanında kendini geliştirerek her duruma karşı hazırlıklı olabilir.

Öğrenme; oyun oynamak, kitap okumak, ev işlerine yardım etmek, şarkı söylemek ya da doğayı keşfetmek gibi birçok biçimde gerçekleşir. Tüm günlük aktiviteler, çocukların büyümesi, gelişmesi ve eğlenirken öğrenmesi için önemli fırsatlar sunar. Aynı zamanda bilişsel, sosyal ve duygusal becerilerin gelişmesi sağlanabilir. Öğrenme yöntemlerinin ana bileşeni ebeveyn-çocuk ilişkisidir. Bunlar, iyi çocuk yetiştirmenin önemli parçaları arasında bulunur.

Çocukların Sağlıklı Gelişiminde Sevgi ve İlginin Önemi Nedir?

Tüm ebeveynler, çocuklarına sevgi, zaman ve çaba gösterir ve başarıya ulaşmaları için onlara rehberlik edebilir. Sevgi ve şefkat, çocukların başarılarından bağımsız olarak kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı olur. Çocuklar kendilerini güvende hissettiklerinde daha mutlu ve kendinden emin olurken çatışmalarla ve öfkeyle başa çıkabilir.

Sevgi ve ilgi gösterilen çocuklar, fiziksel ve zihinsel olarak sağlıklı bir gelişim dönemi geçirebilir. Bu, aynı zamanda hafıza ve beyin fonksiyonları açısından da gelişime katkı sağlayabilir. Çocuklar ve ebeveyn arasındaki bağın güçlü olmasını sağlarken çocuğun kendine güvenmesine yardımcı olabilir.

Ebeveynler, çocuklarına ilgi göstermek için aşağıdakileri uygulayabilir:

• Tutma veya sarılma gibi fiziksel temasta bulunma
• Kısa mesafeden düzenli göz teması kurma
• Konuşarak, oyun oynayarak ya da şarkı söyleyerek çocuğun tepki vermesini sağlama

Bazı araştırmalar, ebeveyn sıcaklığının ve sevgisinin eksikliğinin çocukları daha stresli hale getirebileceğini gösterir. Ebeveynler, çocuklarıyla aralarındaki ilişkiyi sevgiyle dengelemediğinde çocuklar, başarılı olmak için üzerinde baskı hissedebilir. Bu, çocuk sağlığı açısından çeşitli riskler yaratabilir.

Çocuklara Öz Güven Kazandırmada Ebeveynlerin Rolü Nedir?

Çocukların zihinsel açıdan sağlıklı olması, öz güven seviyelerinin yüksek olmasıyla yakından ilişkilidir. Düşük öz güven; okul başarısızlığı, şiddet, depresyon, kaygı, uyuşturucu kullanımı ve genel olarak hayatla baş etmede zorluk gibi birçok sosyal ve kişisel sorunla ilişkili olabilir.

Bir ebeveyn ya da güvenilen bir yetişkin tarafından sevildiğini, desteklendiğini ve değer verildiğini hissetmek, çocukların iyi bir öz güvene sahip olması açısından önemlidir. Bu nedenle ebeveynler; çocuklarına her sarıldığında, onları sevdiğini söylediğinde, çocuk bakımını iyi bir şekilde yerine getirdiğinde, birlikte kaliteli zaman geçirdiğinde veya onlara iyi olup olmadığını sorduklarında öz güven gelişimi mümkün olabilir.

Çocukların Sosyalleşmesi ve Arkadaş İlişkilerinde Ebeveynler Nasıl Destek Olabilir?

Ebeveynler, çocuklarının sağlıklı ilişkiler ve arkadaşlıklar geliştirmesine yardımcı olma konusunda büyük bir fark yaratabilir.

Sosyalleşme becerilerinin öğrenilmesi, yürümeye başlayan çocukluk çağı kadar erken çocukluk dönemlerinde başlayabilir. Sosyal becerilere sahip çocukların okulda kalma, gelecekteki ilişkilerde mutlu olma ve sağlıklı olma olasılıkları daha yüksek olabilir. Çocuk gelişim dönemlerine uygun olarak çocuğun ne yapması gerektiğinin söylenmesini de içeren oyunlar belirlemek ve onun etrafında bir çerçeve oluşturmak, çocukların sosyal beceriler kazanmasına ve yeni arkadaşlar edinmesine yardımcı olabilir.

Çocuklar, ebeveynlerini rol model olarak görebilir ve onları örnek alabilir. Ebeveynler, arkadaşları ya da diğer tanıdıklarıyla, bir market kasiyeriyle dahi her sohbet ettiğinde çocuklar bunun farkında olur. Çocuk, bu konuşmalar sayesinde ebeveynlerinin insanlarla nasıl iletişim kurduğunu ve problemleri nasıl çözdüğünü öğrenebilir.

1. Centers for Disease Control and Prevention. Child Development Basics. https://www.cdc.gov/ncbddd/childdevelopment/facts.html sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
2. American Psychological Association. Parents and caregivers are essential to children’s healthy development. https://www.apa.org/topics/families/parents-caregivers-kids-healthy-development sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
3. Every Child Matters. Effective communication with children, young people and families. https://webarchive.nationalarchives.gov.uk/ukgwa/20100202155716/http://www.dcsf.gov.uk/everychildmatters/strategy/deliveringservices1/commoncore/effectivecommunicationengagement/communication/ sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
4. Likhar, A., Baghel, P., & Patil, M. (2022). Early Childhood Development and Social Determinants. Cureus, 14(9), e29500. https://doi.org/10.7759/cureus.29500
5. LUMEN. Lifespan Development. Periods of Human Development. https://courses.lumenlearning.com/wm-lifespandevelopment/chapter/periods-of-human-development/ sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
6. Transforming the Workforce for Children Birth Through Age 8: A Unifying Foundation - PubMed (nih.gov)., Committee on the Science of Children Birth to Age 8: Deepening and Broadening the Foundation for Success, Board on Children, Youth, and Families, Institute of Medicine, & National Research Council (Eds.). (2015). Transforming the Workforce for Children Birth Through Age 8: A Unifying Foundation. National Academies Press (US).
7. Scharf, R. J., Scharf, G. J., & Stroustrup, A. (2016). Developmental Milestones. Pediatrics in review, 37(1), 25–47. https://doi.org/10.1542/pir.2014-0103
8. Children's Hospital of Orange County. Child Development Guide: Ages and Stages. https://www.choc.org/primary-care/ages-stages/ sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
9. Montana State University. MontGuide. Positive Family Communication. https://www.livehealthyiowakids.org/wp-content/uploads/2017/03/MT200916HR.pdf sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
10. University of Missouri. Extension. Communicating Effectively With Children. https://extension.missouri.edu/publications/gh6123 sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
11. American Psychological Association. Parents and caregivers are essential to children’s healthy development. https://www.apa.org/topics/families/parents-caregivers-kids-healthy-development sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
12. Ceka, A., & Murati, R. (2016). The Role of Parents in the Education of Children. Journal of Education and Practice, 7, 61-64.
13. Roy, M.,2018,The Role of Parental Involvement and Social/Emotional Skills in Academic Achievement: Global Perspectives,School Community Journal,Vol. 28, No. 2,s.29-46
14. Roy, M., & Giraldo-García, R. (2018). The role of parental involvement and social/emotional skills in academic achievement: Global perspectives. The School Community Journal, 28(2), 29–46.
15. Llywodraeth Cymru Welsh Government. Make time for love and affection (suitable from birth). https://www.gov.wales/parenting-give-it-time/guidance-and-advice/parenting-tips/tips-for-guiding-childrens-behaviour/make-time-for-love-and-affection#:~:text=Love%20and%20affection%20are%20essential,their%20parents%20respond%20to%20them. sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
16. Henriksen, I. O., Ranøyen, I., Indredavik, M. S., & Stenseng, F. (2017). The role of self-esteem in the development of psychiatric problems: a three-year prospective study in a clinical sample of adolescents. Child and adolescent psychiatry and mental health, 11, 68. https://doi.org/10.1186/s13034-017-0207-y
17. DARA Publishing. Parents Role in Developing Positive Self Esteem in Children. https://darapublishing.co/parents-role-in-developing-positive-self-esteem-in-children/ sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
18. American Psychological Association. How to help kids navigate friendships and peer relationships. https://www.apa.org/topics/parenting/navigating-friendships sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
19. Cleveland Clinic. Health Essentials. Ways to Help Your Child Make Friends in School. https://health.clevelandclinic.org/ways-help-child-make-friends-school/ sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.