Doğum Sonrası Yapılması Gerekenler
Anne olduktan sonra beslenmem nasıl olmalı?
Emziren annenin diyeti normalden daha fazla kalori, protein ve kalsiyum içermelidir. Annelerin hamilelik sürecinde günde 2500 kaloriye ihtiyacı varken, bu değer emzirme döneminde 3000 kaloriye çıkar. Enerji ihtiyacını karşılamak için her öğün et, balık, tavuk, fasulye, nohut gibi yiyecekler ve yeterli miktarda sebze ve meyve yemelidir.
- Her tür besinden yeterince ve öğün atlanmadan alınmalıdır.
- Unlu, yağlı ve kızartma türü besinlerden kaçınmalı, sulu gıdalara ağırlık verilmelidir.
- Sigara, alkol gibi maddeler kullanılmamalı, çay ve kahve tüketmekten kaçınılmalıdır.
- Acılı, ekşili, baharatlı ve gaz yapıcı gıdalar sütle bebeğe geçeceği düşünülerek tüketilmemelidir.
- Soğan, sarımsak, brokoli, kabak, karnabahar, acı baharatlar veya kuru baklagiller, anne sütünün tadını değiştirebilir. Bu durum bazı bebeklerde huzursuzluk (gaz oluşturması, emmeyi reddetme gibi) yaratırken, bazıları hiç fark etmeyebilir. Bebeğinizde ciddi bir takım huzursuzluklar gelişirse, bu tür besinler ya daha az sıklıkla tüketilmeli ya da hiç tüketilmemelidir.
Emzirirken nasıl beslenmeliyim?
- Emziren anneler çok yorulmamalı ve uykusuz kalmamalıdır.
- Her besin grubunu içeren yeterli ve dengeli bir diyet, emziren anne için gerekli ve yeterlidir.
- Özellikle emzirdikten sonra sıvı ihtiyacı artacağından, annenin normalden daha fazla su alması gerekmektedir.
- Emziren annelerin başta su olmak üzere kafein içermeyen, asitli olmayan içecekler, mevsimine uygun taze meyvelerden hazırlanmış meyve suları, süt, ayran vb. ile sıvı ihtiyaçlarının karşılanması gerekir.
- Annenin süt üretimi için ek 500 kaloriye daha ihtiyacı vardır. Bunu karşılayacak mevsimine uygun bol taze sebze, meyve içeren yeterli ve dengeli bir diyet uygun olacaktır.
Sütümü artıran özel besinler nelerdir?
- Sütün miktarını artıran en önemli faktör sık sık emzirmedir.
- Annenin sıvı ihtiyacını yeterince karşılaması için bol su içmesi de önemlidir.
Emziren bir kadın için örnek menü;
Sabah: 1 su bardağı süt, 1 haşlanmış yumurta, 1 yemek kaşığı pekmez, 1 adet domates, 1 ince dilim ekmek
Kuşluk: 1 adet meyve
Öğle: 1 porsiyon etli sebze yemeği, 1 porsiyon makarna, 1 kâse yoğurt, 1 ince dilim ekmek, salata
İkindi: Peynirli ve domatesli sandviç, 1 adet meyve
Akşam: 1 kase tarhana çorbası, 3 köfte, patates püresi, 1 porsiyon zeytinyağlı sebze yemeği, 2 ince dilim ekmek, 1 adet meyve, salata
Gece: 1 kase yoğurt
Doğumdan sonra cinsel hayatımız nasıl olmalı?
- Doğumdan sonra, lohusalık dönemi boyunca (42 gün) cinsel ilişki ertelenmelidir.
- İlk ilişkide hamile kalınabileceği ve anne ve bebek sağlığı için 2 yıldan daha kısa sürede hamileliğin sakıncalı olduğu unutulmamalıdır.
- Eşler, doğum sonrası cinsel ilişkiye girmeden önce aile planlaması merkezinden danışmanlık almalıdırlar.
Nasıl korunmalıyım?
Hamileliğin önlenmesi:
Hamileliği önleyici modern aile planlaması yöntemleri, kadına ait yöntemler ve erkeğe ait yöntemler olmak üzere ikiye ayrılır.
1. Kadına ait yöntemler:
Geçici yöntemler: doğum kontrol hapları, rahim içi araçlar, hamileliği önleyici iğneler, derialtı kapsülleri (implant), kadın kondomu, diyafram, sperm öldürücüler (spermisitler), vajinal halka
Kalıcı yöntemler: tüplerin bağlanması (tüpligasyon)
2. Erkeğe ait yöntemler:
Geçici yöntemler: kondom
Kalıcı yöntemler: sperm kanallarının bağlanması (vazektomi)
Doğum sonrası yaşam tarzımdaki değişiklikler nelerdir?
Uykusuz kalmamak ve daha dinç olmak ne yapabilirim?
- Doğum sonrası anne; yorgunluk, ağrılar, bebeğin beslenmesi ve bakımı nedeniyle dinlenme ve uykuya yeterince zaman ayıramamaktadır. Bunun için aile büyüklerinden yardım alınmalı ve ziyaretçiler kısıtlanmalıdır.
- Geceleri emzirme nedeni ile uyku sık sık bölündüğünden gün içinde en az 2 saat dinlenme ve uykuya zaman ayırmalıdır.
- Lohusalık döneminde ağır işlerden kaçınılmalıdır. Sırt üstü istirahat dolaşımı arttırdığı için önerilmelidir.
Eski görünüşüme nasıl kavuşurum?
- Hamilelik öncesi kilo verme konusunda aceleci olunmamalıdır. Ayda 2 kilodan fazla kilo kaybı uygun değildir. Vücut ağırlığı, doğumdan 6 hafta sonra eski haline dönmeye başlayacaktır.
- Emziren annelerin rahim ve karın kasları eski haline daha kolay gelecektir.
- Doğum sonrası bir süre sarkık ve büyük karın için sargı veya korse kullanmak sakıncalı ve yararsızdır. Bu durumun düzelmesi için yürüyüş ve karın egzersizleri daha faydalı olacaktır.
- Haftada en az 3 kez bebeği emzirdikten sonra 20-30 dakika süreyle egzersiz yapılmalıdır.
Lohusalık egzersizlerinin faydası var mı?
- Hamilelik süresince gerilmiş olan karın ve kasık çevresi kasları güçlendirir ve hamilelik süresince bozulmuş olan beden imajının düzelmesini sağlar.
- Bel ağrılarının ve olası damar sorunlarını önler.
- Fazla yağların yakılmasını sağlar.
- Göğüs şeklinin muhafaza edilmesini sağlar.
- Psikolojik durumunun düzelmesine yardım eder.
Referanslar:
- Şahin G. Uzmanlık tezi: Emziren annelerin emzirme ile ilgili bilgi, uygulama ve davranışlarının değerlendirilmesi. 2008. http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/aile_hekimligi/dr_guler_sahin.pdf adresinden Mart 2023 tarihinde erişilmiştir.
- T. C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı Sağlıklı Beslenme Serisi No:07 Emziklilik Dönemi ve Beslenme https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenme/ozel-durumlarda-beslenme adresinden Mart 2023 tarihinde erişilmiştir.
- T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Emzirme ve anne sütü ile ilgili sık sorulan sorular. https://dosyaism.saglik.gov.tr/Eklenti/9282,emzirme-ve-anne-sutu-ile-ilgili-sik-sorulan-sorular-icin-tiklayinizpdf.pdf?0 adresinden Mart 2023 tarihinde erişilmiştir.
- T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. Çocuk gelişimi ve eğitimi hamilelik ve emziklilikte beslenme. http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Hamilelik%20ve%20Emzik%20D%C3%B6neminde%20Beslenme.pdf adresinden Mart 2023 tarihinde erişilmiştir.
- Ertopçu K ve Dönmez A. Emzirme Ve Hamilelikten Korunma; Uygulamalarda Dikkate Alınması Gerekenler. Sağlık ve Toplum. 2015;25(1):10-34.
- Hakkari İl Sağlık Müdürlüğü https://semdinlidh.saglik.gov.tr/Eklenti/211518/0/lohusalik-bakimi-kegel-egzersizleri-5hafta-konusupdf.pdf?_tag1=9DC11C3E3D10F3DD9A82761C25E64A67DD21C106 adresinden Mart 2023 tarihinde erişilmiştir.