Hamile olduğunu öğrenen pek çok kişi gebelik ve doğum zamanını hesaplamak ister. Bebeğin ne zaman doğacağını belirlemenin birkaç yolu vardır. Öncelikle gebeliğin başlangıç tarihi için son âdetin ilk gününün bilinmesi gerekir. Bu tarihin bilinmemesi durumunda kadınlar ultrason için randevu alarak da gebelik haftası hesaplaması yapabilir.

Doğum tarihinin yalnızca bir tahmin olduğunu unutmamak önemlidir. Bebeklerin çoğu, annelerinin son adet tarihinin ilk gününden itibaren 38 ila 42 hafta arasında doğar. Kadınların yalnızca küçük bir bölümü hesaplanan tarihlerde doğum yapar.

Hamilelik Nasıl Oluşur?

Hamilelik, döllenmiş bir yumurta anne rahmine yerleştiğinde oluşur. Bu, implantasyon olarak adlandırılır. Hamileliğin oluşması için öncelikle yumurtlamanın olması ve bu yumurtanın döllenmesi gerekir. Döllenme, tek bir spermin yumurtanın katmanlarına nüfuz ederek zigot olarak da bilinen yeni bir hücre oluşturmasıdır. Sperm, bir yumurtayı ortalama beş gün içinde dölleyebilir. 24 saat sürebilen döllenmenin gerçekleşmesi için sperm ve yumurtanın doğru zamanda bir araya gelmesi gerekir.

İmplantasyon, döllenmeden sonra sekiz gün kadar erken veya 18 gün kadar geç bir sürede tamamlanabilse de genellikle yaklaşık 14 gün sürer. Döllenen yumurtalar rahme her zaman yerleşmediği için hamileliğin ancak implantasyon tamamlandıktan sonra oluştuğu kabul edilir.

Hamilelik Kaç Hafta Sürer?

Bir gebeliğin süresi çoğunlukla kadınların âdet gördüğü son günden itibaren ortalama 40 hafta veya 280 gündür.

Haftalar, üç aylık dönemler baz alınarak üç trimestere ayrılır:

• İlk trimester: 1. haftadan 12. haftanın sonuna kadar
• İkinci trimester: 13. haftadan 26. haftanın sonuna kadar
• Üçüncü trimester, 27. haftadan gebeliğin sonuna kadar

Gebelik Hesaplama Nasıl Yapılır? Kaç Haftalık Hamileyim?

28 günlük düzenli bir adet döngüsü olan kadınlar, son adet döneminin ilk gününden itibaren gebelik hesaplaması yapabilir. Kadınlar, son adet döneminin başlamasından yaklaşık 14 gün sonra hamile kalsa da son adet tarihinin ilk gününden 280 gün ya da 40 hafta ileriye doğru sayılması gerekir. Gebelik haftası hesaplama için de son adet tarihine ihtiyaç duyulur.

Bazı kadınlar ilişki tarihine göre gebelik hesaplamak isteyebilir. Döllenme ve doğum arasında geçen süre ortalama 266 gündür. Doğum tarihinin bilinmesi için öncelikle son adet tarihinin bilinmesi gerekir. Cinsel ilişki tarihi ve döllenme zamanı birbiriyle uyuşmayabilir.

Normal ve zamanında bir doğum, hesaplanan doğum tarihinden 2 haftaya kadar sapma gösterebilir. Bu noktada sapmalar normaldir. Hamile kadınların çok azı hesaplanan doğum tarihinde doğum yapar.

İlk trimesterde ultrason taraması en doğru tarihleme yöntemidir ve genellikle sekiz ila 12 haftalık hamile olunduğunda planlanır. Hafta hafta gebelik hesaplama bu sayede gerçekleştirilebilir.

Son Adet Tarihi ile Gebelik Hesaplama

Gebelik, çoğunlukla son adetin ilk gününden sonra 38 ila 42 hafta arasında sürer. Hamilelik süresi, son normal âdet döneminin ilk günü başlar. Doğum tarihi hesaplama şu şekilde yapılabilir:

• Öncelikle son adet döneminin ilk günü belirlenir.
• Daha sonra bu tarihten itibaren 3 ay geriye doğru sayılır.
• Son olarak bu tarihe 1 yıl ve 7 gün eklenir.

Örnek bir hamilelik hesaplaması olarak son adet dönemi 11 Nisan 2023 olan birini ele alalım. 3 ay öncesi hesaplanarak bulunan 11 Ocak 2023 tarihine 1 yıl ve 7 gün eklendiğinde tahmini doğum tarihi 17 Ocak 2023 olur.

Ultrason ile Gebelik Hesaplama

Bir kadının hamile kalmadan önce âdetleri düzensizse, genellikle gebelik hesaplamasında ultrasondan yararlanılır. Ultrason, hamilelik tarihini belirlemenin en doğru yollarından biridir. Bunun nedeni, fetüslerin ilk trimesterde ve ikinci trimesterde doğru orantılı bir şekilde büyümesidir. Bebek, ultrasonda 9 hafta 2 günlük görünüyorsa, son adet tarihi fark etmeksizin, net gebelik tarihi belirlenmiş olur. Bundan sonra ay ay gebelik hesaplaması yapılabilir.

Bazı durumlarda âdet döngüsü düzenli olan kadınlarda son ultrason tarihleri ve son âdet dönemlerinin son tarihleri birbiriyle uyuşmaz. Bu normal bir durumdur, döllenme belirtilenden daha erken veya daha geç gerçekleşebilir. Bu da doğum tarihinin az da olsa değişmesine neden olabilir ancak yine de ultrasonda görülen son tarihe göre gebelik haftası hesaplaması yapılır.

Genellikle kesin sonuçlar veren ultrason ile gebelik tespitinin yanı sıra bazı değerlere bakılarak da hamilelik hesaplanabilir. Bu değerlerden biri Beta-hCG’dir. Beta-hCG (bHCG veya β-hCG), annenin kan serumunda bulunan ve obstetrik ultrason bulgularının yorumlanmasına yardımcı olmak için kullanılabilen bir seks hormonudur.

Buna göre; Beta-hCG değerine göre gebelik haftası otomatik hesaplaması şu şekilde yapılabilir:

• 8 haftalık gebelikte her 48 saatte bir Beta-hCG düzeyi iki katına çıkabilir.
• 8-10 haftalık hamilelikte her 5 günde bir Beta-hCG düzeyi iki katına çıkabilir.

Yükselen Beta-hCG seviyeleri, servikal ektopik hamileliği kaçınılmaz bir düşükten ayırmaya yardımcı olabilir. Beta-hCG düzeyleri doğumdan, terminasyondan veya tam düşükten sonraki ilk 1-2 haftada hızla düşer ve 2 haftadan sonra düşüş hızı yavaşlar. 6 hafta gebelikte bu seviyeler sıfır olmalıdır.

Doğum Yapacağım Tarihi Planlayabilir miyim?

Planlı bir gebelik ve doğum yapmak isteyen çoğu kadın ovulasyon dönemini takip eder. Yumurtlama her ay, âdet döngüsünün yaklaşık yarısında bir yumurta salınmasıyla gerçekleşse de bu, her seferinde 28 günlük âdet döngüsünün 14. gününde yumurtlamanın olacağı anlamına gelmez.

Ortalama âdet döngüsü 30 güne yakındır. 25 ila 35 gün arasında sürebilir ve aydan aya değişiklik gösterebilir. Yumurtlama tarihi, son âdet döneminden çok sonra bile olabilir. Hamile kalmak isteyen ve düzenli âdet dönemlerine sahip olan kadınlar için en iyi zaman, yumurtlama gününden bir önceki gündür. Ayrıca gebelik takvimine göre yumurtlamanın gerçek gününde ve bundan önceki beş gün içinde de hamile kalma şansı yüksektir. Böylece gebelik haftası kadınlar tarafından sonradan bilinebilir.

Hedeflediği tarihte hamile kalan kadınlar, çeşitli hesaplama yöntemleri ile hamilelik planlama yapabilir. Doğum planları, anne adaylarının doğumun nasıl ilerlemesini istediklerine karar vermelerine ve doğum partnerlerinin kendilerini daha fazla işin içinde hissetmelerine yardımcı olabilir.

Referanslar:

1. Victoria State Government. Better Health Channel. Baby due date. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/baby-due-date sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
2. Planned Parenthood Federation of America. How can I calculate how many weeks pregnant I am? https://www.plannedparenthood.org/blog/how-can-i-calculate-how-many-weeks-pregnant-i-am sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
3. The Nemours Foundation. KidsHealth. https://kidshealth.org/en/parents/pregnancy-calendar-intro.html sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
4. Gold R. B. (2005) The Implications of Defining When a Woman Is Pregnant. Special Analysis. The Guttmacher Report on Public Policy.
5. UCSF Health. Conception: How It Works. https://www.ucsfhealth.org/education/conception-how-it-works# sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
6. U.S. Department of Health Services. OASH. Satges of pregnancy. https://www.womenshealth.gov/pregnancy/youre-pregnant-now-what/stages-pregnancy sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
7. Johns Hopkins Medicine. Calculating a Due Date. https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/calculating-a-due-date sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
8. Tan Shu Qi, Tan Thiam Chye. Department of Obstetrics and Gynaecology, KK Women's and Children's Hospital. When is Your Baby Due?.
9. Edwards KI, Itzhak P. Estimated Date of Delivery. [Updated 2022 Oct 24]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536986/
10. Intermountain Health. How are Due Dates Calculated?. https://intermountainhealthcare.org/blogs/how-are-due-dates-calculated sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
11. Radiopaedia. Beta-Hcg. Radiology Reference Article. https://radiopaedia.org/articles/beta-hcg-1 sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
12. University of Utah Health. Ovulatıon: When Is The Best Tıme To Get Pregnant?. https://healthcare.utah.edu/fertility/patient-education/ovulation sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
13. NCT. Writing a birth plan and deciding about pain relief. https://www.nct.org.uk/pregnancy/dads-be/writing-birth-plan-and-deciding-about-pain-relief sitesinden Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.